Wielu rodziców zadaje sobie pytanie – jak uchronić dziecko przed alkoholem? Czy rodzice mają na to wpływ? Oto kilka wskazówek jak rozmawiać z dzieckiem o alkoholu i jak opracować zasady sprzyjające utrzymaniu abstynencji.

Rozmowę najlepiej przeprowadzić, kiedy nastolatek nie ma jeszcze za sobą doświadczeń z alkoholem. Warto się wcześniej zapoznać z motywami, dla których młodzież sięga po używkę. Popularnymi są: zmniejszenie zahamowania w kontaktach z rówieśnikami, przeżywanie przyjemności, dla ulgi w trudnych momentach, aby poczuć się dorosłym, z nudów czy z ciekawości. Dobrze jest, kiedy rodzic szanuje wiedzę, poglądy dziecka i jest współrozmówcą, a nie wykładowcą. Rola rodzica ograniczyć powinna się do udzielenia rzetelnej wiedzy na temat działania alkoholu, do informacji, że nawet niewielkie ilości tej substancji mogą być dla dojrzewającego nastolatka szkodliwe, ponieważ jego organizm wciąż się rozwija. Trzeba słuchać tego co mówi nastolatek. Zdarza się, że dzieci zaczynają rozmowę ale szybko się z niej wycofują, ponieważ doświadczają ze strony rodzica krytyki, oceny czy braku wyrozumiałości i uważności. Warto być cierpliwym i wziąć pod uwagę ich punkt widzenia, a dopiero później przejść do ustalenia zasad.

Uzasadniając potrzebę wprowadzenia reguł, należy powiedzieć dziecku, że wynikają one z miłości oraz troski o jego bezpieczeństwo i dobro. Zasady i konsekwencje ich złamania należy ustalać wspólnie z nastolatkiem, co zwiększy szanse ich przestrzegania. Sprawdźcie, czy dziecko usłyszało i zrozumiało dokładnie to, co ustaliliście. Jeśli trzeba, spiszcie zasady na kartce. Uważny opiekun wie, że reguły muszą być jasne i realistyczne. Oto przykład:
„Nie zgadzam się, żebyś pił/piła. Nie pij nawet piwa, ono zawiera ten sam alkohol, co inne trunki.” lub „Nie pij alkoholu, nawet kiedy inni dorośli członkowie rodziny, czy znajomi, częstowaliby cię nim.” Rodzic może wykorzystać podczas konstruowania zasad wiele argumentów, które potwierdzą słuszność o niesięganiu nastolatka po używkę – np. alkohol przeszkadza w nauce, w pracy, może powodować ograniczenie wydolności fizycznej, zaburza kontakty towarzyskie, niszczy relacje interpersonalne, zakłóca rytm snu itd.

Warto pamiętać, że dzieci są dobrymi obserwatorami . Jeżeli sami nie pijecie, istnieje większe prawdopodobieństwo, że i wasze dzieci nie będą piły. Jeśli zdarza się rodzicowi spożywać alkohol w umiarkowanych dawkach, dzieci powinny mieć okazję zrozumieć na czym polega umiarkowane picie, i o ile same zdecydują się w przyszłości spożywać alkohol,
to najprawdopodobniej będą kształtować przyzwyczajenia w oparciu o wzorce, które otrzymały od rodzica. Na tej samej zasadzie, jeśli rodzice wypijają nadmierne ilości alkoholu, istnieje możliwość, że ten właśnie styl spożywania alkoholu zostanie powielony przez nastolatka. Dlatego też, najważniejszym ze sposobów modelowania zachowań dzieci jest postawa zaprezentowana przez rodzica.

Bardzo ważne, aby rodzic pamiętał, że pragnienie towarzyskiej akceptacji jest u nastolatków o wiele silniejsze niż u starszych osób, i że są oni poddawani o wiele silniejszym naciskom ze strony kolegów, koleżanek niż dorośli. Kluczem do sukcesu jest nauczenie dziecka asertywności. Co to oznacza? Bycie asertywnym, w przypadku nastolatków chcących zachować abstynencję, oznacza przekonanie o słuszności własnego wyboru. Wyraża się umiejętnością wyjaśnienia, dlaczego nie piją oraz wyliczenia powodów, dla których podjęli taką decyzję. Sygnałem ostrzegawczym dla rodzica będzie sytuacja kiedy dziecko utrzymuje częste kontakty ze znajomymi, którzy piją.

Opracowanie merytoryczne:
Małgorzata Dolmierska
terapeuta MOPS Lublin